Album Âm hưởng dân ca

Thể hiện:

00:00|04:00
Gửi bạn chiến đấu Lào

Album: Album Âm hưởng dân ca

Năm sáng tác: https://hoangvan.org/1965

Lời bài hát: Gửi bạn chiến đấu Lào

Lời hát này được ghi lại từ bản in của ca khúc trong cuốn Hai chị em, có hơi khác với lời hát trên băng tiếng các bạn nghe.

Xin đọc thêm về tác phẩm ở cuối phần lời.

1. Dài như nước sông Cửu Long

Cao như dãy núi Trường Sơn

Tình đoàn kết hai dân tộc

Việt-Lào thân thiết đã bao đời

Từ trong bóng đêm nô lệ

Cùng vùng lên đánh tan thực dân

(Tiếng Lào 8 câu) 

 

2. Bạn còn nhớ những ngày xưa (Bạn còn nhớ những ngày xưa)

Ăn măng nứa trong rừng sâu (Ăn măng nứa trong rừng sâu)

Đầy đường dấu chân voi rừng

Lần mò trong bóng đêm dầy

Cùng dân chúng gây cơ sở

Thề sống chết không rời nhau

Tiếp thep, đoạn này được hát trong bản thu bằng lời như sau:

2 bis. Bạn có nhớ những ngày xưa
Nơi ta chứa chan tình thương
Mặc dù khó khăn gian khổ
Đồng lòng quyết tâm cách mạng
Cùng chung đắng cay ngọt bùi
Thề sống chết không rời nhau !

(Tiếng Lào 4 câu) 

Dạo nhạc

3. Đường giải phóng mới đi một nửa

Quê hương chúng ta chửa yên

Còn quân Mỹ xâm lược

Còn tội ác chúng trên bản mường

Niềm vui vẫn chưa trọn vẹn

Thì tay súng không thể lơi

(Tiếng Lào 4 câu giọng nam)

(Đoạn 4 không được hát

4. Lòng dân lớn như đại ương

Nơi ta chứa chan tình thương

Vượt đạn bom lúa khoai vẫn mọc

Gùi nặng vai vẫn đi tiếp vận

Cùng chung đắng cay ngọt bùi

Vượt đường xa cất cao lời ca)

 

5. Người chiến sĩ ấy ngày nay

Trên mâm pháo oai hùng sao!

Là cậu thiếu niên năm nào

Đi theo chiến sĩ Việt-Lào

Giờ đây lớn lên không ngừng

Từng lập bao chiến công vẻ vang

(Tiếng Lào 8 câu)  

6. Dài như nước sông Cửu Long

Cao như dẫy núi Trường Sơn

Tình đoàn kết hai dân tộc

Việt-Lào thân thiết đã bao đời (bản thu: Việt Lào thân thiết như ruột thịt)

Cùng chống Mỹ trên tuyến đầu

Giành tự do sáng tươi ngàn năm

Lời bài hát có phần phiên âm tiếng Lào (cảm ơn bạn Anh Viet đã cung cấp qua trang web Bài ca đi cùng năm tháng)

Van Viet

Bài hát “Gửi bạn chiến đấu Lào” của nhạc sĩ Hoàng Vân được cao học viên khoa Đầu tư, Đại học Kinh tế Quốc dân - Manichanh Xiayavong phiên âm phần tiếng Lào:

Gửi bạn chiến đấu Lào

Dài như nước sông Cửu Long

Cao như dãy núi Trường Sơn

Tình đoàn kết hai dân tộc

Việt-Lào thân thiết đã bao đời

Từ trong bóng đêm nô lệ

Cùng vùng lên đánh tan thực dân

(Tiếng Lào 8 câu

Mè Năm Khong nhao phên phàn bạn

Chom phou Luống sung phiệp phan

Sa mắc khi Việt-Lào

mi tè bou han còn nỉ ma

Phuộc man chắp phên khỏi khả

Lài mù man phuộc nỉ óc phay

Phườn không chăm khao còn nắn

Kin nò mạy huồm yu phà

Khòi sạng tạng thàng phai ma

Khảo đại hoá hôm mắn phay

Phừa sạng hạc thán cuổng nhày

Phên tè bò hại phạ phòi căn.

  1. Bạn còn nhớ những ngày xưa (Bạn còn nhớ những ngày xưa)

Ăn măng nứa trong rừng sâu (Ăn măng nứa trong rừng sâu)

Đầy đường dấu chân voi rừng

Lần mò trong bóng đêm dầy

Cùng dân chúng gây cơ sở

Thề sống chết không rời nhau

Tiếp theo, đoạn này được hát trong bản thu bằng lời như sau:

2 bis. Bạn có nhớ những ngày xưa

Nơi ta chứa chan tình thương

Mặc dù khó khăn gian khổ

Đồng lòng quyết tâm cách mạng

Cùng chung đắng cay ngọt bùi

Thề sống chết không rời nhau !

(Tiếng Lào 4 câu)

Chai phạ xa mướn đằng sa mút thá

Liệng phuộc man ma hàng Ní

Thấng chạ nhủng nhạc thục sình

Tè phọ phạ ti vát

Khuôm súc khuôm thục têm phai mốt phạ phòi căn.

Dạo nhạc

  1. Đường giải phóng mới đi một nửa

Quê hương chúng ta chửa yên

Còn quân Mỹ xâm lược

Còn tội ác chúng trên bản mường

Niềm vui vẫn chưa trọn vẹn

Thì tay súng không thể lơi

(Tiếng Lào 4 câu giọng nam)

Thang phốt phòi phuôm yu lạ vàng cang

Bạn kất nhăng xác mỏ fay

Tè mê ca nhăng sược Nhăng

cò thột căm sày bạn mường

Bạc băn nhăng bò khốp thuổn

Bò ạt chạc bạn thìn ơi

(Đoạn 4 không được hát

  1. Lòng dân lớn như đại ương

Nơi ta chứa chan tình thương

Vượt đạn bom lúa khoai vẫn mọc

Gùi nặng vai vẫn đi tiếp vận

Cùng chung đắng cay ngọt bùi

Vượt đường xa cất cao lời ca)

  1. Người chiến sĩ ấy ngày nay

Trên mâm pháo oai hùng sao!

Là cậu thiếu niên năm nào

Đi theo chiến sĩ Việt-Lào

Giờ đây lớn lên không ngừng

Từng lập bao chiến công vẻ vang

(Tiếng Lào 8 câu)

Phườn Nắc lốp nặn khào đy

Yu cong phưn nhài chôm ty

Đằng kất say lôm ton ty

Đền đằng lắc lo Việt-Lào

nhăng chột chăm bò lưm lươn

Mè năm khong nhao phen phàn bạn

Phu luống sung bò phiệp phan

Sa mắc khi Việt Lào

Phần thứ phả yu mư nừng

Sủ sôn yu nay neo nả

Nhạt sê ly hùng hương lượi pháy.

  1. Dài như nước sông Cửu Long

Cao như dẫy núi Trường Sơn

Tình đoàn kết hai dân tộc

Việt-Lào thân thiết đã bao đời (bản thu: Việt Lào thân thiết như ruột thịt)

Cùng chống Mỹ trên tuyến đầu

Giành tự do sáng tươi ngàn năm.

 

Hoàn cảnh ra đời và một số điểm nhấn trong tác phẩm 

Đây là một ca khúc được sáng tác vào năm 1965, nếu chúng ta nhìn lại mốc lịch sử đó chính là năm Mỹ mới bắt đầu leo thang đánh phá miền Bắc sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ (tháng 8 năm 1964), và vì tuyến đường Hồ Chí Minh bị oanh tạc nhiều, nên đường tiếp tế vào mặt trận miền Nam phải mở thêm đường biển và đường qua Lào. "Ý tại ngôn ngoại" luôn luôn là một thủ pháp được nhạc sĩ sử dụng nhiều, ta thấy trong bài không hề có một câu nào nhắc tới việc đó mà gợi lại tình hữu nghị ruột thịt hai nước cùng chung số phận lịch sử từ bao đời nay. Hồi tưởng lại quá khứ cũng là một đề tài hay được thấy trong tác phẩm của ông. "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây", ông luôn luôn có một cái nhìn về quá khứ khi đề cập đến một đề tài đương đại, một trong những điểm khiến ta thấy ca từ của ông diễn tả thành công chiều sâu của nội tâm và cảm xúc.

Năm 1960, sau khi tốt nghiệp Nhạc viện Trung Ương Bắc Kinh, ông về làm việc ở Đài và đã góp phần rất lớn vào việc phát triển đoàn ca nhạc của Đài hồi đó. Cũng trong thời này những ca sĩ trụ cột của nền âm nhạc Việt Nam đã được nổi danh nối với những ca khúc nổi tiếng của ông: Mai Khanh, Trần Khánh, Kim Oanh... và sau đó là Tuyết Thanh, Doãn Thịnh, chưa kể các ca sĩ công tác ở các đơn vị nghệ thuật khác. Về ngôn ngữ âm nhạc, nếu như việc làm nhiều lời trên một giai điệu đã được xuất hiện trong những tác phẩm của Hoàng Vân (Quảng bình quê ta ơi, Bài ca giao thông vận tải là được biết nhiều nhất), rất ít ca khúc của nhạc sĩ có khúc thức ngắn như trong "Gửi bạn chiến đấu Lào", nó chỉ bao gồm có 6 câu một đoạn nhân với sáu lời mà trong đó có lồng tiếng Việt và tiếng Lào. Thủ pháp phát triển âm nhạc của bài dựa trên sự tương phản và đa dạng trong hình thức diễn tấu: đơn ca nữ, đơn ca nam, tốp nữ, tốp nam. Và đoàn ca nhạc Đài tiếng nói Việt Nam là nơi mà ông tung hoành biểu hiện hết tài năng dàn dựng, sáng tác, phối khí và chỉ huy.

Nhịp của bài có vẻ được lấy ngẫu hứng trên nhịp múa truyền thống lăm-vông, hay lăm-tơi của Lào, mặc dù hiện chúng ta chưa biết lúc đó ông tiếp cận âm nhạc Lào từ đâu và trong dịp nào. Khúc thức bài rất ngắn và được hát nhiều lần, như là một đoạn hát để đệm cho múa, và điệu múa không ngừng nghỉ, lời nọ cuốn lời kia, lời Việt đan lời Lào. Về màu sắc dân tộc, chúng ta thấy bộ gõ được chơi một cách rất đắt trong đoạn nhạc dạo và trong cả bài. Có lẽ cần phải tìm hiểu sâu hơn nữa về âm nhạc Lào để có thể bình luận sâu hơn về hòa âm và thang âm mà nhạc sĩ đã sử dụng trong ca khúc này.

Lê Y Linh (IHMC-ENS, SFE, Paris, Pháp)

Nghe các bài khác

Hoàng Vân, nhạc sĩ Việt nam