Trên những nẻo đường rực cháy Sau tay lái đã mấy đêm ngày Xe anh đã vượt được bao sông bao núi Chỉ những con đường mới biết mà thôi.

Trong một lần đi thực tế, vào khoảng những năm 1966 - 1967, nhạc sĩ Hoàng Vân vô cùng cảm kích những chàng trai, cô gái tuổi đời còn rất trẻ, nhưng đã dạn dày trong khói lửa, ngày đêm quên mình để nối những con đường, giữ liền huyết mạch giao thông. Nhạc sĩ Hoàng Vân kể rằng, trong chuyến đi thực tế đó gây ấn tượng nhất với ông là những chàng trai lái xe. Họ đã ôm vô lăng phóng xe đi giữa bom đạn, mặc pháo sáng, mặc mọi hiểm nguy, chỉ có một đích duy nhất: tiến lên phía trước, ra chiến trường. Và ngay tại những nơi nóng bỏng nhất đó, đường nét giai điệu đầu tiên của bài hát “Bài ca giao thông vận tải” đã xuất hiện: “Trên những nẻo đường rực cháy, sau tay lái đã mấy đêm ngày. Xe anh đã vượt được bao sông, bao núi. Chỉ những con đường mới biết mà thôi…”.

Thực hiện lời kêu gọi của Hồ Chí Minh “Mỗi người làm việc bằng hai”, “vì miền Nam ruột thịt” nhân dân miền Bắc từ thành thị tới nông thôn, từ miền xuôi đến miền ngược, đã hăng hái thi đua lao động sản xuất, tiết kiệm tiêu dùng, chi viện cao nhất cho đồng bào và chiến sĩ Miền Nam.

Đây những chuyến hàng nặng tình đất nước Hàng ngược miền núi, hàng về miền xuôi Bên những chiếc cầu bao đêm thao thức Tất cả mọi tấm lòng đều hướng ra tiền phương.

Một bài hát cực kỳ ngắn gọn, được viết ở thể 2 đoạn đơn. Mỗi đoạn chỉ có 2 câu nhạc. Bố cục rất chặt chẽ, mạch lạc. Chỉ nghe qua một vài lần ta rất dễ nhập tâm và có thể thuộc. Những nốt luyến láy, hoa mỹ được nhạc sĩ triệt để sử dụng để tạo cho bài hát nét duyên dáng, vẻ mặn mà lấp lánh rất đáng yêu. Đây cũng là một đặc điểm dễ nhận thấy ở phong cách sáng tác ca khúc của Hoàng Vân: trẻ trung, điệu đà, rất có hồn, có sức lôi cuốn người nghe. Ông luôn biết tạo nên những điểm nhấn của giai điệu, khi bằng việc vút lên những nốt cao rất đúng lúc, khi lại đổ xuống những nốt trầm đầy ấn tượng (như trong vọng cổ, người ta vẫn gọi là “xuống xề”). Cũng có trường hợp lại là những nốt luyến láy “đắt”. “Bài ca giao thông vận tải” ở vào trường hợp này. Nghe bài hát, ta có cảm giác như một bài tình ca bởi toát lên chất dịu dàng, đắm say, ngọt ngào, đam mê. Có người thắc mắc, tại sao viết về giao thông vận tải trong chiến tranh, khi hiện thực quá sôi động, khốc liệt mà bài hát lại mềm mại, du dương.

Trên những nẻo đường rực cháy Lòng sục sôi ghi nhớ mối thù này Dù mạch máu ta ngừng thân ta ngã xuống Mạch máu giao thông thề quyết không thể ngưng. Ta bước trên đường đi tới chiến thắng Rì rào biển hát dọc đường Trường Sơn Ta sẽ nối lại nhịp cầu Nam – Bắc

Miền Bắc đã tạo cơ sở mới về chính trị, kinh tế, quốc phòng để chi viện lực lượng và vật chất cho miền Nam. Với chế độ chính trị ưu việt, với lực lượng kinh tế và quốc phòng lớn mạnh cùng với sự hậu thuẫn của quốc tế Miền Bắc đã trở thành căn cứ địa vững chắc cho cách mạng Việt Nam trong cả nước, tạo tiền đề cho cách mạng miền Nam Việt Nam chuyển hướng, giúp miền Nam vượt qua muôn vàn khó khăn gian khổ,

Nhận thấy vai trò của hậu phương lớn miền Bắc đối với chiến trường miền Nam, đế quốc Mĩ đã hai lần tiến hành chiến tranh phá hoại với quy mô lớn, với mức độ đánh phá ác liệt đối với Miền Bắc và đối với tuyến giao thông vận tải chiến lược hòng ngăn chặn sự chi viện của hậu phương lớn đối với miền Nam. Mĩ muốn phá hoại tận gốc tiềm lực quân sự kinh tế của Việt Nam, “kéo lùi miền Bắc Việt Nam trở lại thời kì đồ đá”, làm cho ta không còn khả năng chiến đấu.

Qua mỗi một mùa mưa lũ Tay ai đã giữ vững tuyến thông đường Bom rơi đã bao lần trên bao tấc đất Chỉ những con đường mới biết mà thôi.

Miền Bắc đã tập trung lớn khả năng về lực lượng, phương tiện để khắc phục tại chổ và kịp thời hậu quả của chiến tranh, vượt qua vòng vay phong tỏa của địch để tiếp nhận tốt hàng viện trợ của bên ngoài và tiếp viện theo yêu cầu của tiền tuyến miền Nam. Cuộc chiến tranh phá hoại của Mĩ đến đỉnh cao và hết sức ác liệt vẫn không ngăn được miền Bắc làm nghĩa vụ hậu phương.

Dưới bom đạn ác liệt của kẻ thù, miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất, tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội trong khói lửa chiến tranh; duy trì, phát triển tiềm lực về mọi mặt, tiếp tục tăng cường lực lượng ngày càng lớn cho tiền tuyến, đồng thời về cơ bản vẫn giữ vững đời sống nhân dân hậu phương ổn định, đảm bảo càng đánh càng mạnh. Từ năm 1965 đến năm 1975, miền Bắc đã động viên hàng triệu lao động, mở rộng lực lượng vũ trang và phục vụ chiến đấu. Trong thời gian diễn ra những cuộc tiến công chiến lược (1968, 1972, 1975), nhân lực động viên ở miền Bắc phục vụ nhu cầu chiến tranh tăng gấp 4 đến 5 lần so với trước. Nhu cầu về nhân lực của nhiều ngành trực tiếp phục vụ chiến tranh cũng tăng lên rất lớn. Nhân lực động viên đến cuối năm 1972 cần tới trên 2 triệu người, chiếm khoảng 30% lao động xã hội miền Bắc, trong đó 70% là nam giới. Tỉ lệ tuyển quân ở xã cao nhất là trên 10% dân số; 70% số hộ gia đình ở miền Bắc có người thân chiến đấu trên các chiến trường.

Qua mỗi một mùa mưa lũ Tay ai đã giữ vững tuyến thông đường Bom rơi đã bao lần trên bao tấc đất Chỉ những con đường mới biết mà thôi.

Hoàng Vân đã lý giải, ông không có ý miêu tả không khí chiến tranh mà muốn biểu hiện tâm hồn, tình cảm của những người trong cuộc. Đó là những cô gái thanh niên xung phong, những chàng lính trẻ lái xe luôn phơi phới yêu đời, trẻ trung, lãng mạn. Lại nữa, để biểu hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, ông đã có “Bài ca bên tay lái” - một ca khúc có hình tượng âm nhạc rất phù hợp với không khí chiến đấu khi đó. Còn ở “Bài ca giao thông vận tải” tất cả dồn vào mấy câu có tứ văn học rất hay: “Như cánh tay dài vươn tới. Ta ôm lấy sông núi ruộng đồng…” và “Ơi! Những con đường ta yêu biết mấy. Đường vào nhà máy, đường về nông thôn. Qua những năm trường quê hương kháng chiến. Tất cả mọi con đường đều hướng ra tiền phương”. Chủ đề tác phẩm được dồn vào những câu kết: “Ta bước trên đường đi tới chiến thắng. Rì rào biển hát dọc đường Trường Sơn. Ta sẽ nối lại nhịp cầu Nam Bắc. Suốt đời ta sẽ còn mở những con đường vui”. Cái tên bài hát thì nôm na mà giai điệu và lời ca lại hết sức hấp dẫn.

Nguồn: Bài ca giao thông vận tải - Hoàng Vân - Baicadicungnamthang.net/hoinhacsi.vn