Không thể nói đến các thể loại ca khúc của Hoàng Vân mà không nói đến tình ca. Kể cả trong những lúc chiến tranh gian khổ và khốc liệt nhất, Hoàng Vân không bao giờ quên (và có thể là lúc nào cũng bắt đầu bằng) những con người làm nên lịch sử. Và tình yêu đôi lứa cộng hưởng vào tình yêu quê hương tạo nên một tình yêu đất nước không gì so sánh nổi. Trong kho tàng tác phẩm của ông không chỉ có tình ca thuần túy, mà dấu vết tình yêu ẩn hiện nhiều nơi, từ người thợ xây, cô nông dân cấy lúa, miền đất đỏ hay mỏ dầu, từ vùng cao đến đồng bằng, từ miền núi đến bờ biển thân yêu của Quê Hương. Và cũng không chỉ có tình yêu đôi lứa mà còn tình đồng hương, tình chị em, tình mẹ con, tình đồng chí, tình bạn… Khi ca ngợi vẻ đẹp của một tỉnh, một nghề, nhạc sĩ luôn luôn nắm bắt tinh hoa của những con người trong môi trường đó, đây có lẽ chính là một trong những ẩn số làm cho nhạc Hoàng Vân gần gũi với khán thính giả từ nhiều thế hệ cho đến ngày nay.

Hoàng Vân viết nhiều bản tình ca, "Nhớ" (thơ Nguyễn Đình Thi) và "Tâm tình người thủy thủ" (thơ Mai Liêm) có lẽ là những bản tình ca đầu tiên trong nền âm nhạc cách mạng cùng "Tình ca" của Hoàng Việt. Thế nhưng không chỉ có tình yêu đôi lứa, ngày chiến thắng, ông hát về tình yêu mẫu tử bằng bốn bài hát ru giãi bày lòng mẹ, sáng tạo ra thể loại hát ru hiện đại trong âm nhạc Việt nam.